Việc khám đại tràng hiện nay thường được thực hiện chủ yếu bằng phương pháp nội soi. Quy trình khám đại tràng bao gồm các bước như hỏi bệnh, chuẩn bị trước nội soi, làm sạch ruột, thực hiện quá trình nội soi đại tràng, đọc kết quả và chỉ định cách điều trị.
Lưu ý trước khi làm nội soi đại tràng

- Người làm nội soi đại tràng nhất là nội soi đại tràng gây mê phải có người nhà đi theo.
- Không được bơm chất cản quang ít nhất 36-48 giờ trước khi làm nội soi.
- Có thể uống thuốc an thần nhẹ.
- Xem xét dùng kháng sinh dự phòng cho bệnh nhân có bệnh lý tim mạch: van nhân tạo, tiền sử viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, suy giảm miễn dịch, xơ gan cổ trướng.
Làm sạch ruột
- Bằng chế độ ăn: Không dùng các thuốc chứa sắt trước nội soi 1-2 ngày. Ăn thức ăn lỏng và trong, không chất xơ từ 24-48 giờ trước thủ thuật. Nếu bệnh nhân táo bón có thể dùng thuốc nhuận tràng vài ngày trước nội soi. Có thể ăn nhẹ vào buổi tối (ít nhất 2 giờ trước khi uống thuốc) với các món cháo, súp. Tránh tiêu thụ các loại chất đồ uống có màu đỏ, vì dễ bị nhầm lẫn với máu khi nội soi đại tràng.

- Bằng đường uống: Người bệnh có thể được cho uống thuốc nhuận tràng dạng viên hoặc dạng lỏng vào đêm trước khi nội soi. Phương pháp thông dụng nhất hiện nay là uống thuốc Fortrans pha với nước đúng liều lượng được hướng dẫn. Nếu nội soi vào buổi sáng cần uống vào buổi tối hôm trước, nội soi vào buối chiều uống vào buổi sáng ngày nội soi. Người được nội soi cần uống xong ít nhất 3 giờ trước khi nội soi. Tuy nhiên cần lưu ý, không dùng fortrans với các bệnh nhân suy tim, suy thận, kiêng ăn muối; bệnh nhân tắc ruột, chướng bụng, không đại tiện được; phụ nữ có thai; trẻ em dưới 15 tuổi.
- Dùng dụng cụ thụt tháo: Trong một số trường hợp, người bệnh sẽ phải sử dụng dụng cụ thụt tháo hoặc trong đêm trước khi nội soi hoặc vài giờ trước khi nội soi.
Chuẩn bị trước khi nội soi đại tràng
- Bệnh nhân cần được thăm khám kỹ, nếu làm nội soi gây mê phải khám tiền mê. Người bệnh nhân được giải thích kỹ về những lợi ích và tai biến của thủ thuật.
- Có thể tiêm Buscopan hoặc an thần seduxen cho người bệnh trước khi nội soi. Chuẩn bị sẵn thuốc cố định bệnh phẩm formal 10 %, thuốc mỡ Lidocain để bôi trơn, hệ thống oxy.
Quá trình làm nội soi
Bác sĩ hướng dẫn bệnh nhân nằm thoải mái, không gồng bụng. Trước khi nội soi, bệnh nhân được kiểm tra hậu môn để đánh giá các tổn thương nếu có. Sử dụng thuốc tê tại chỗ làm giảm khó chịu khi đưa ống soi vào đồng thời có tác dụng bôi trơn.
Khi nội soi, bệnh nhân nằm nghiêng bên trái. Ống soi sẽ được đưa vào hậu môn và dần dần đi sâu vào các đoạn ruột. Thỉnh thoảng người bệnh được yêu cầu thay đổi tư thế hoặc y tá sẽ ấn nhẹ vào bụng người bệnh. Những biện pháp này giúp ống soi đi dễ dàng và ít gây đau hơn. Quá trình nội soi đại tràng thường kéo dài khoảng 20 phút. Trong một số trường hợp, bệnh nhân sẽ được tiêm thuốc an thần hay chống co thắt để bớt cảm giác khó chịu.

Kết thúc nội soi
Sau nội soi, người bệnh cần nghỉ ngơi khoảng 1 giờ để thuốc an thần hết tác dụng. Bác sĩ sẽ xem xét kết quả của nội soi đại tràng và sau đó thông báo kết quả. Nếu nội soi đại tràng để thực hiện các thủ thuật như cắt bỏ polyp hay sinh thiết, người bệnh sẽ được tư vấn điều chỉnh lại chế độ ăn uống. Bác sĩ cũng sẽ căn dặn bệnh nhân những dấu hiệu cần theo dõi nếu có biến chứng, chẳng hạn đau bụng càng ngày càng dữ dội, bụng trướng căng, hoặc đi tiểu ra máu. Khi có các triệu chứng trên cần phải tái khám ngay.