1. Non bộ là gì?

Non bộ là nghệ thuật xây dựng, sắp đặt, thu nhỏ, đưa những ngọn núi to lớn ngoài tự nhiên vào trong các vườn cảnh (giả sơn) để phục vụ mục đích thưởng ngoạn trong cuộc sống. Non bộ là một thú chơi của không chỉ của người Việt mà còn là của nhiều dân tộc trên thế giới. Trong nghệ thuật vườn cảnh Á Đông, người Nhật Bản có bonkei, người Trung Hoa có penjing. Cả hai là "bồn cảnh" (chữ Nho: 盆景) tương tự như cách chơi Non bộ ở Việt Nam nhưng riêng người Việt phát triển lối kết hợp chặt chẽ thành phần nước, còn người Nhật và Hoa lại chú trọng đến yếu tố cây xanh.



2. Ý nghĩa của hòn non bộ

Ngoài mục đích non bộ là thiên nhiên thu nhỏ, cô đọng núi sông, cỏ cây hoa lá, chùa chiền, lâu đài, miếu mạo…để làm đẹp thêm cho đô thị, làm phong phú thêm cho đời sống tinh thần của con người.

Non bộ còn là một nghệ thuật phong thủy đem lại sự hòa hợp của âm dương, của sự tương sinh thuận hòa giữa trời đất và con người.

Nghệ thuật chế tác non bộ không chỉ là không gian thu nhỏ của núi sông, hang động, cây cỏ, chùa chiền, cầu vồng, thuyền bè, chim chóc, động vật của con người. Non bộ còn là thủ thuật sử dụng thủ pháp chế tác theo phong thủy để đem lại sự lưu thông ngũ hành (kim, mộc, thủy, hỏa, thổ).

Sự tương sinh ngũ hành sẽ đem lại tài lộc, sức khỏe, thịnh vượng, sinh khí cho chủ nhân của nó. Trong khuôn khổ hạn hẹp của bài này, chúng tôi đề cập đến một vài khía cạnh của phong thủy khi chế tác non bộ.

Theo thuật phong thủy, núi là nơi hội tụ tinh anh của trời đất, nước là nơi quy nạp của tiền tài danh vọng. Sự hòa hợp hài hòa của núi sông sẽ đem lại đại cát, hạnh thông cho nơi tạo ra nó. “ Nước lấy núi làm mặt, lấy chim thú, cây cảnh làm tinh thần, núi lấy nước làm huyết mạch…” (Quách Huy – Trung Quốc).

Nước tượng trưng cho tài lộc nhưng nước là vật thể bốc hơi theo thời gian năm tháng, theo nóng lạnh của ngày và đêm. Nước cũng như tài lộc vào nhà thì chủ nhân được hưởng lộc, nhưng muốn giữ được lộc này thì phải làm thế nào? Núi là nơi hội tụ, giữ gìn cái tài lộc, cái tinh anh ấy. Sự hòa hợp giữa núi sông chính là sự hưng tài, đắc lộc vậy.

Núi sông hòa hợp thì cỏ cây, chùa chiền, ngư tiều canh mục… tạo dựng nên non bộ là sự hợp tác để tương sinh, để hoàn thành cho tác phẩm chế tác non bộ theo thuật phong thủy. Sự tương sinh giữa nhà cửa, hoa lá, chim muôn, chùa chiền, miếu mạo… đó là cái tinh thần tạo tác của nghệ nhân.

Nghệ nhân phải đặt hết tinh thần vào non bộ khi chế tác. Non bộ có thể là liên sơn (núi liền núi – sông liền sông) thì người, thú, cây cảnh phải tạo nên một quần thể đoàn tụ, sum vầy, hài hòa. Để khi nhìn vào, người thưởng lãm cảm thấy thiên nhiên và con người hòa hợp ( thiên thời – địa lợi – nhân hòa ).

Người thưởng lãm thấy vui với cái vui của nghệ nhân. Bố cục chế tác non bộ theo phong thủy cũng đòi hỏi một sự liên kết chặt chẽ giữa núi với núi, nước với nước, dù sự tạo tác non bộ núi không liền nhau nhưng chung cuộc vẫn liên kết nhau (tam sơn – ngũ nhạc “vạn sự thành” nghĩa là “trước ba núi lớn, sau năm núi nhỏ thì làm mọi việc đều thành công”).

Có khi non bộ chỉ là 3 ngọn núi nhưng liên kết cao thấp (thượng – trung – hạ hay thiên – địa – nhân) là người thưởng lãm vẫn cảm giác thấy có sự liên kết trong bối cảnh rời rạc này. Có khi non bộ chỉ là một ngọn núi (độc sơn – vạn thủy) nhưng người thưởng lãm vẫn cảm thấy tâm hồn lắng xuống hòa đồng với sự tĩnh lặng của nghệ nhân.

Non bộ chế tác theo thuật phong thủy không cần sự rờm rà, không tốn nhiều đá, cây cảnh, chim muôn, nhà cửa… nhưng vẫn toát lên sự tinh anh vì nghệ nhân đã đặt hết cái hồn của mình vào tác phẩm…

Ngoài việc chế tác non bộ với cái tâm, cái tinh thần, cái nghệ thuật; người nghệ nhân phải biết đặt để vị trí non bộ thế nào cho phù hợp để giao lưu giữa thiên nhiên và con người như cá với nước.

Nếu là khu vực rộng lớn như nhà trong một khu vườn, non bộ sẽ nằm sau một bình phong trên lối vào nhà. Nếu là nhà trên một diện tích đất hẹp như: nhà ở, phố, công tư sở, siêu thị hay nhà hàng,…Vị trí đặt non bộ tốt nhất là nằm bên trái của lối vào nhà ( tả thanh long ), tính từ trong nhà nhìn ra, non bộ không nằm ngay mặt tiền nhà (ém tài lộc, tối kỵ)…



3. Kinh nghiệm xây hòn non bộ

Hòn non bộ ngoài trời được người chơi thiết kế theo phong thủy là một cụm núi nhỏ đặt giữa hồ nước giả. Kích thước bể nước làm hồ nước giả thường cao 15 – 20cm, dài khoảng 2 – 3m được đặt trong vườn nhà, còn lớn hơn là 8 -9m thường đặt trong đền chùa, điểm tham gian, khu du lịch, nhà hàng,…Tầm sâu của hồ nước không quan trọng nhưng khoảng phẳng lặng của mặt nước mới là điều thiết yếu.

Đá dùng lựa chọn đắp hòn non bộ:

Tiêu chuẩn đầu tiên để lựa chọn đá dựng nên hòn non bộ là hình dáng đá phải giống ngọn núi, hòn đảo. Đối với đá vôi là loại đá cứng thì cần phải có khe, kẽ gân để tạo mạch nước. Người ta thường dùng các loại đá: đá mắt mèo, đá san hô để dùng làm tiểu cảnh nuôi cây vì đây là loại đá xốp, hút nước.

Cách bài trí hòn non bộ:

Một nguyên tắc cơ bản liên quan đến phong thủy khi dựng hoàn non bộ đó là chúng ta không tạo ra các ngọn núi là số chẵn như: 2, 4, 6, 8,… mà phải dùng các số lẻ là: 1,3,5,…

Chiều cao hòn non bộ phải cao thấp khác nhau.

Cây xanh chỉ dùng tô điểm, trang trí cho hòn non bộ chứ không phải chủ đạo, tuy nhiên cũng phải chú ý khi sử dụng cây. Đó là những cây có lá, cành, tượng trưng cho lộ cho sức sống, cây không được lớn hơn núi.

Chọn cây đặt trong hòn non bộ:

Những cây thường trong non bộ là: La hán tùng, bách xỉ tùng, trắc bá diệp, cây si, cây sung, bạch đầu ông, hổ nhĩ, thạch xương bồ, trân châu thảo, trường sinh, phượng vĩ, sa kê, dương liễu, ngự sử mai, trúc nhĩ, thủy tùng trúc, thiên vân, xương rồng, bông nổ, kê ốc, hồng tỷ muội, rong cẩm vân, xương cá, cây sến. Những cây này có hình dáng đẹp mà có thể sống dễ dàng trên khe đá. Những loại cây trồng trên non bộ thay đổi tùy theo phong thổ của từng vùng. Sự chọn lựa cây trồng non bộ cũng tùy thuộc vào sở thích của nghệ sĩ và nội dung của non bộ được đề ra, dựa theo hình dáng của đá.



Với nhiều năm cung cấp và lắp đặt hòn non bộ phong thủy cho khách hàng trong và ngoài thành phố Hồ Chí Minh, công ty Cảnh quan Thiên Sơn sẽ là địa chỉ hàng đầu dành cho bạn để sở hữu và tận hưởng thiết kế hòn non bộ phong thủy mang đầy may mắn này.

Liên hệ: CÔNG TY TNHH SÂN VƯỜN THIÊN SƠN
Hon non bo - Non bo dep - Gia hon non bo
Địa chỉ: 385 Phan Huy Ích, Phường 14, Quận Gò Vấp
Điện thoại: 0907.997759